الحمد لله

در اينجا هم بايد بگوئيم كه ما لغتى در فارسى نداريم كه ترجمان كلمه حمد باشد. البته دو كلمه است كه نزديك به معناى حمد است و آنها در فارسى معادل دارند و معمولا براى ترجمه حمد از معادل آنها استفاده مى‏شود. يكى از مدح كه معادل آن ستايش است و ديگرى شكر ك به سپاس ترجمه مى‏شود. ولى هيچكدام به تنهائى رساننده معناى حمد نيست.

كلمه مدح نزديك به حمد است و حتى بعضى احتمال قوى مى‏دهند كه دو تلفظ از يك كلمه باشند. چنانكه در زبان عربى نظائر آنها زياد داريم مثل خلص و لخص و ايس و يئس كه هر دو حروفشان يكى است ولى جايشان عوض شده است.

مدح به معناى ستايش است; ستايش از احساسهاى مخصوص انسانس است، يعنى اين انسان است كه داراى اين درجه از ادراك و احساس است كه وقتى در مقابل كمال و جلال; زيبائى و بهاء قرار مى‏گيرد; اين احساس; بصورت عكس العمل در او پيدا مى‏شود كه او را ستايش كند; اين احساس در حيوان نيست. حيوان نه آن كمال و جلال و عظمت را درك مى‏كند و نه قدرت دارد كه ستايشگر اين اوصاف باشد.

البته گاهى عمل ستايش; در انسان بصورت پستى ظاهر مى‏گردد كه آنرا چاپلوسى مى‏گويند و از صفات رذيله محسوب مى‏گردد. چاپلوسى درموردى است كه انسان امر بى حقيقى را ستايش مى‏كند. و بسيار زشت است كه انسان آن قدرتى كه خداوند به او داده است تا كمالها و جمالها و عظمت‏هات و زيبائيهاى واقعى را ستايش كند; آن را در پاى موجودى كه هيچ ارزش ستايش ندارد;از روى طمع مصرف نمايد. اين قدرت براى اين است كه انسان آن احساس عالى را;يعنى تمجيد و تكريم و تنظيم يك كمال را; ارضاء و اشباع نمايد; نه اينكه در دمت‏حس طمع كه نوعى پستى است قرار دهد. در ستايش‏هاى واقعى هيچ‏گونه طمعى در كار نيست; بلكه امريست فطرى و طبيعى انسان هنگاميكه به هنر زيبائى برخورد مى‏كند; مثلاورق قرآنى كه سالها پيش توسط بايسنقر نوشته شده مى‏بيند محو زيبائى آن مى‏گردد بى‏اختيار آن را ستايش مى‏كند. اگر كسى در اينجا از انسان سؤال كند چرا ستايش مى‏كنى مگر كسى چيزى در مقابل اين ستايش مى‏دهد؟ چه جواب مى‏دهيم؟ خواهيم گفت مگر لازماست چيزى بدهند؟! من انسانم و انسان از آن جهت كه انسان است وقتى در مقابل عظمتى و جلالى و جمالى و كمالى قرار گرفت قهرا خاضع مى‏شود و خضوع خود را بصورت ستايش اظهار مى‏دارد. اين معناى كلمه مدح است ولى حمد تنها اين مفهوم نيست.

احساس پاكيزگى ديگرى در انسان وجود دارد كه باز از امتيازات انسان است كه آنرا «سباسگزارى‏» مى‏گويند و ترجمه كلمه «شكر» است. و آن در وقتى است كه از ناحيه كسى به انسان خيرى برسد، انسانيت انسان اقتضا مى‏كند كه نسبت به او اظهار امتنان بنمايد. فرض كنيد هنگامى كه انسان با اتومبيلش از محلى در حال عبور است اگر با اتومبيل ديگرى برخورد كند كه او حق عبور دارد و مى‏تواند از راه استفاده كند، در چنين حالى اگر او توفق كرد و اجازه داد كه ما قبلا عبور كنيم، ادب انسانى كه مقتضاى فطرت پاك او است اقتضا مى‏كند كه با گفتن كلمه «متشكرم‏» و يا عملا با تكان دادن سر يا دست از او سپاسگزارى بعمل آورد. اين صفت به اين حد در حيوان وجود ندارد و از مختصاد انسان است. و اينكه خداى متعال در قرآن سؤال مى‏كند هر جزاء الاحسان الا الاحسان، سؤالى است كه مخاطب آن فطرت سليم انسانى است و وجدان پاك انسان پاسخگوى آن است.

و اينكه گفته شده استكه اگر هر كس خودش را بشناسد، خدا را نيز مى‏شناسد، مطلب بسيار عظيم و درستى است. شناخت كامل انسان خويش را، راهى است كه بشناخت الله منتهى مى‏گردد. يكى از راههاى شناختن انسان همان شناختن احساس‏هاى خاص انسانى است كه يكى از آن‏ها همين احساس سپاس است كه فرمانده آن وجدان است و به تعليم و تربيت‏هاى محيط مربوط نيست و از آداب و رسوم محلى بشمار نمى‏رود. و اختصاص به اقليمى غير اقليمى ندارد. آداب و رسوم است كه با تغيير زمان و مكان دگرگون شده و حتى گاهى عينا متضاد مى‏شود. مثل كلاه از سربرداشتن و گذاشتن كه هر دو علامت احترام است ولى هر كدام در جامعه‏اى مرسوم است و در هيچ جامعه‏اى ديده نشده است كه پاداش نيكى را بدى بدهند و با اينكه اين جزء رسوم محلى است توجيه نمايند!!

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: